Terleme, vücut sıcaklığını sabit tutmaya yarayan fizyolojik bir fonksiyondur. Yüksek ateşte vücut sıcaklığının azaltılmaya çalışılmasında olduğu gibi vücut belli bir sıcaklıkta kalabilmek için terleme fonksiyonunu kullanmaktadır.
Hiperhidrozis yani halk arasında bilinen şekliyle aşırı terleme ise fizyolojik ihtiyaçların üzerinde yaşanan terlemeye verilen isimdir.
Aşırı terleme, bazı durumlarda bir hastalığın belirtisi olabilir ancak çoğu kişi bunun normal bir durum olduğunu düşünerek önemsemez.
Terleme genel ve lokal olmak üzere ikiye ayrılır. Genel olanlar vücudun tamamında görülürken lokal terleme el ve ayaklarda kendini gösterir. Lokal terleme problemi genellikle 18–30 yaş arası kişilerde sıktır ve bu genç hastalar elleri çok terlediği için strese girer, strese girdikçe de elleri daha çok terler. Bu durum kişinin sosyal ortamlarda huzursuz olmasına hatta iş ve kariyer seçiminde olumsuz etkilere neden olabilir.
30 yaş üstü hastalar çoğunlukla genel terleme ile gelir ve terleme çoğunlukla sistemik bir hastalık belirtisidir.
Aşırı Terleme Belirtileri Nelerdir?
Aşırı terleme belirtileri, hastalığın tipine göre farklılık gösterebilmektedir. Altta yatan başka bir hastalıktan kaynaklanan aşırı terlemenin en önemli belirtisi vücudun genelinin terlemesidir.
Aşırı terleme belirtileri farklı şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Genellikle vücut kuruyken eller ve koltuk altı gibi belirli bölgelerin terlemesi rahatsızlığın en önemli belirtisi olarak bilinmektedir. Bazen yüz ve ayakların terlemesi de bu duruma eşlik edebilir. Sadece el veya koltuk altı terleyebileceği gibi bazen el ve ayaklar, el ve koltuk altı gibi farklı kombinasyonları da yaşanabilir. Bununla birlikte gece terlemeleri daha fazla olabilmektedir.
Yaşanan terleme sebebiyle günlük aktivitelerin etkilenmesi ve şikayetlerin en az haftada bir kez ortaya çıkması da aşırı terleme belirtisi olarak kabul edilmektedir.
Hasta şikayetleri yaş grubuna göre farklılık gösterebilmektedir. Çocukluk çağı hastalarda daha çok bilgisayar klavyesini kullanamamak, yazı yazarken kağıdın ıslanması veya piyano gibi enstrümanları çalarken elin kayması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Erişkin yaşlardaki hastaların şikayetleri ise el sıkışmaktan kaçınmak gibi daha çok sosyal ilişkilerde problem olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu hasta grubunda ellerini kurulandıktan saniyeler sonra tekrar terleme yaşanabilmektedir. İleri seviye aşırı terlemelerde genellikle avuç içlerinde yağmur taneciği gibi terleme taneciklerini görülebilir.
Terleme Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?
Özellikle genel bir terleme artışı varsa sistemik bir hastalık düşünülüp araştırılarak tetkikler yapılmalıdır. Aşırı terlemeye çoğunlukla hormonal hastalıklar neden olur. Terleme metabolizmanın bir sonucu olarak ortaya çıktığından özellikle vücut metabolizmasını hızlandıran hastalıklar öncelikle araştırılmalıdır. Tiroid bezinin aşırı çalışması yani hipertiroidi en sık aşırı terlemeye neden olan sistemik hastalıktır. Bu nedenle bu hastalığın diğer belirtileri olan çarpıntı, kilo kaybı, ellerde titreme, aşırı sinirlilik, saç dökülmesinin var olup olmadığına bakılır.
Hipertiroidi gibi büyüme hormonu fazlalığı ve adrenalin hormonundaki normal dışı çalışma da aşırı terlemeye neden olan diğer hormonal hastalıklardır.
Menopoz sonrasında da kadınlarda aşırı terleme görülebilir. Bu durum kendini ataklarla gösterdiğinden menopoz da kadın hastalarda terleme nedenleri arasında düşünülmesi gereken durumlardandır.
Bunun yanında aşırı kilo durumu da terlemenin diğer bir nedeni olarak sayılabilir. Hastalarda genellikle hareketle ortaya çıkan bazen de geceleri aşırı terleme yakınması olur. Özellikle baş ve boyun bölgesinde terleme dikkat çekicidir.
Aşırı Terleme Teşhisi Nasıl Yapılır?
Aşırı terleme rahatsızlığının teşhisinde herhangi bir kan tahlili veya radyolojik görüntüleme kullanılmamaktadır. Teşhis sıklıkla hastanın hikayesi ve fiziki muayene ile konulabilmektedir.
Aşırı terleme teşhisinde; terlemeye neden olabilecek diğer hastalıklar kan tahlili gibi yöntemlerle elenebilir. Bu hastalıklar bertaraf edildikten sonra teşhis netleşebilir. Ancak nadir de olsa bazen hastada nedeni belli olmayan aşırı terleme rahatsızlığı bulunabilir.
Aşırı Terleme Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aşırı terleme eğer bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, öncelikle altta yatan hastalık tedavi edilir.
Eğer bir hastalıktan kaynaklanmıyorsa, birçok yöntem denemektedir. Tüm tedavi yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları vardır.
Krem ve Deodorant Tedavisi: İlk olarak hastalar en basit uygulama olan krem ve deodorant tedavisini uygulamaktadır. Krem ve deodorant spreyler geçici olarak ter gözeneklerini tıkayarak terlemeyi durdurmaktadır. Bu tür önlemler ancak hafif aşırı terleme hastalarında birkaç saat gibi çok kısa süreli çözümler üretmektedir. Orta ve ileri derece hastalarda bu tür önlemler fayda sağlamamaktadır.
Botoks Tedavisi: Estetik alanda kullanılan botoks toksini terleyen bölgeye enjekte edilerek aşırı terleme durdurulmaktadır. Terlemeye neden olan reseptörlerin bloke edilmesi sonucu terlemenin önüne geçilmektedir. El bölgesinde maksimum 3 ay, koltuk altı bölgesi için 6 ay etkisi olabilmektedir. Poliklinik ortamında yapılabilmektedir. Anestezi kullanılmasına gerek yoktur. Botoks işlemi sırasında ağrı yaşanabilir. Aşırı terleme hastaları bu uygulamayı hayat boyu belli aralıklarla yaptırmak zorundadır. En önemli dezavantajı budur. Hastaların birçoğu sürekli botoks yaptırmaktan sıkıldığı için kalıcı çözümlere yönelmektedir.
Aşırı Terleme Ameliyatı: Aşırı terlemenin tedavisinde kesin ve kalıcı yöntemdir.