Çoğu zaman yorgunluk, bitkinlik, uyuşukluk ve kayıtsızlık olarak da tarif edilen ‘halsizlik’ fiziksel veya zihinsel ya da her ikisinin birden görüldüğü bir yorgunluk ve zayıflık halidir. Fiziksel ya da psikolojik olarak kendini gösterir.
Halsizlik pek çok nedene bağlı olarak gelişme gösteren bir durumdur. En sık anksiyete ve depresyona bağlı olarak görülür.
Bazı durumlarda günün belli saatlerinde görülen bu durum, bazı kişilerde sabah uyandıkları andan itibaren gün boyu devam eden bir hal alabilir. Ayrıca devam eden bu kronik yoğunluk hali, kişilerin yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürmekte ve günlük rutin işlerini dahi tam anlamıyla yapamaz hale getirebilir.
Bu doğrultuda, eğer kişinin kendini yorgun hissetmesinin altında sağlıkla ilgili bir problem yoksa bazı değişikliklerle halsizliği önlemek mümkündür.
Fiziksel Halsizlik
Fiziksel halsizlikte bir kişinin kasları, normalde yaptıkları şeyleri kolayca yapamaz. Kısaca enerji düşüklüğü durumu söz konusu olur. Merdiven çıkmak ya da çarşı torbalarını taşımak her zamankinden çok daha yorucu gelir. Fiziksel halsizlik kas zayıflığı, zayıflık ya da güç eksikliği olarak da bilinir.
Psikolojik Halsizlik
Psikolojik halsizlik, dikkati belirli bir konuya vermede güçlük yaşama olarak bilinir. Belirtiler ciddileştiğinde, kişi yataktan kalkmakta veya günlük aktivitelerini yapmakta isteksizlik duyabilir. Psikolojik halsizlik yaşayan kişiler, uykusunu alsa dahi sürekli olarak kendisini uykulu ve dalgın hisseder.
Halsizlik ve yorgunluk yakınmasıyla doktora başvuranların en az yarısında yorgunluğun psikolojik olduğu belirlenmiştir. Halsizliğin ruh sağlığını ilgilendiren nedenlerinin başında depresyon gelir. Diğer sık görülen ruhsal kökenli yorgunluk nedenleri ise kaygı bozuklukları, kronik yorgunluk sendromu, yaşam tarzı ve iş hayatı ile ilgili etkenlerdir. Depresyonu duygusal bir problem olarak nitelendirebilirsiniz ama zamanla fiziksel yakınmalara da neden olur.
Halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, uykusuzluk ya da gereğinden fazla uyumak ve iştahsızlık depresyonun en belirgin göstergeleridir.
Halsizlik Neden Olur?
- Karbonhidrat Tüketimi
Karbonhidratlar hızlı bir enerji kaynağı olabilir. Ancak, çok fazla rafine karbonhidrat tüketimi, gün boyu yorgun hissedilmesine neden olur.
Şeker ve işlenmiş karbonhidrat tüketildiğinde kan şekerinde hızlı bir yükselme olur. Bu yükselme hızlı bir düşüş ve yorgunluğu da beraberinde getirir. Enerjiyi tekrar toplamak için, içgüdüsel olarak tekrar karbonhidrat tüketimi gerçekleştirilir, bu da kısır bir döngüye yol açar.
Bazı araştırmalar, öğün aralarında şekeri ve işlenmiş karbonhidratı en aza indirmenin, enerji seviyelerini yükselttiğini söylüyor.
Enerji seviyenizi sabit tutmak veya yükseltmek için, şekeri ve rafine edilmiş karbonhidratları, sebze ve baklagiller gibi lif bakımından zengin yiyeceklerle değiştirmeye çalışın.
- Yaşam Tarzı
Hareketsizlik, düşük enerjinin en temel sebeplerinden sayılabilir. Birçok insan egzersiz yapamayacak kadar yorgun veya halsiz olduğunu söyler. Ancak bilmeniz gerekir ki esneme egzersizleri yapmak, daha dinç ve enerjik hissedilmesine yardımcı olur.
Enerji seviyenizi artırmak için, hareketsiz davranışları aktif davranışlarla değiştirin.
- Uykusuzluk
Yeterince uyuyamamak, yorgunluk hissinin en temel belirtilerindendir. Uyku halindeyken vücut pek çok şey yapar; metabolizma ve enerji seviyelerinizi düzenlemek gibi.
Kaliteli bir uykudan sonra, enerjik ve tazelenmiş hissedebilirsiniz. Düzenli bir uyku rutini oluşturmak ve bunun sürdürülebilirliğini artırmak, yorgunluk hissinizi en aza indirecektir. Uykunuzun miktarını ve kalitesini artırmak için, her gece yaklaşık aynı saatte yatağa gidin, uyumadan önce rahatlayın ve gün boyunca aktif kalmaya çalışın.
Ancak, uykuya dalmak veya uyumakta zorluk çekiyorsanız ve uyku bozukluğunuz olduğundan şüpheleniyorsanız, bir uzman görüşüne ihtiyacınız olabilir.
Yetersiz Kalori Tüketimi: Az kalori tüketimi de yorgunluk hissine neden olabilir. Az kalori tüketimi, enerjiyi korumak için metabolizmayı yavaşlatır ve yorgunluğa sebep olur.
İnsanların birçoğu metabolik yavaşlamayı önlemek için günde en az 1,200 kaloriye ihtiyaç duyar. Ek olarak, kalori alımı çok düşük olduğunda vitamin ve mineral ihtiyaçlarınızı karşılamak zorlaşır. Yeterli miktarda D vitamini almamak, demir ve diğer önemli besin maddelerindeki eksiklikler de yorgunluğa neden olabilir.
Özetle, vücudunuzun günlük fonksiyonları yerine getirmek için yeterli kaloriyi alması gerekir.