Yaz aylarının gelmesi ile beraber havalar da ısınmaya başladı. Kış aylarında hepimiz güneşe ne kadar hasret kalsak da bu özlemimize kendimizi kaptırmamız gerekmektedir. Hepimiz güneşin altında kumsalda vakit geçirip bronzlaşmaktan büyük bir keyif alsak da güneş ışınlarının önemli zararlı etkileri de bulunmaktadır. Güneş ışınları vücudumuzda D vitamini oluşumunu sağladığı için oldukça önemlidir ancak zararlarını da göz önünde bulundurmalı ve buna göre önlemler almalıyız. Sizin için bu yazımızda güneş ışınlarının zararlarını derledik.
Güneş Işığının Zararları
Yanık Oluşumu
Güneş yanıkları, cildimizin uzun süre güneş altında kalması nedeniyle güneşten gelen ultraviyole A ve B ışınlarının deri hücrelerimizi yakması ve hasara uğratması olarak tanımlanmaktadır. Güneş yanığının ne kadar sürede meydana geleceği ve cildi hangi seviyede etkileyeceği cilt tipine, maruz kalınan güneş ışınlarının şiddetine ve ne kadar süreyle güneş ışığına maruz kalındığına göre değişmektedir. Eğer açık cilt rengine sahipseniz, cildiniz esmerlere göre daha hassastır ve güneşten daha çabuk etkilenmektedir. Güneş yanıkları maruz kalınan şiddetlere göre derecelere ayrılmaktadır:
Birinci Derecede Güneş Yanığı
Bu güneş yanıklarında derinin epidermis adı verilen en üst tabakasının önce kızarması ve sonra acımaya başlamasına meydana gelmektedir. Bu güneş yanıklarında ciltte kızarıklık, güneşe maruz kalınmasından kısa bir süre sonra görülmektedir ve bir süre sonra da acıma başlamaktadır. Güneş yanığının oluşturduğu etkileri ağrı kesiciler kullanılarak ve nemlendirici losyonlar sürerek azaltabiliriz.
İkinci Derece Güneş Yanığı
Bu güneş yanıklarında derinin daha derin tabakaları ve sinir uçları etkilenerek daha ağrılı ve iyileşmesi uzun süren lezyonlar meydana gelmektedir. Bu durumlarda deri kızarır ve kabarır, deri üzerinde içi sıvı dolu kabarcıklar meydana gelir. Bu kabarcıklar deriyi korudukları gibi nem de sağladıkları için patlatılmamalıdır. Bu kabarcıkların patlatılması enfeksiyona sebep olmasından dolayı oldukça tehlikelidir.
Kırışıklık Oluşumu
Güneş ışınlarına maruz kalmanız derinizin zamanından önce yaşlanmasına sebep olmaktadır. Vücudumuzda oluşan deri kırışıklıklarının %80’inden fazlası özellikle gençlik döneminde uzun süre güneş ışığına maruz kalan cildin yıpranması sebebiyle oluşmaktadır. Kırışıklıkların yanı sıra, güneş ışınları deri katmanlarında bulunan “elastin” adı verilen cilde esneklik kazandıran liflerin zarar görmesine ve cildin sarkmasına sebep olmaktadır. Güneşe çıkmadan önce güneş kremi sürmek zamanla kırışıklık kremi kullanmamızdan daha etkilidir.
Cilt lekeleri
Güneş ciltte lekelenmeye, bazı yerlerin daha koyu, bazı yerlerin daha açık görünmesine yol açmaktadır. Eğer siz de yüzünüzde ve vücudunuzda siyah beneklerin oluştuğunu gözlemliyorsanız bilin ki güneş ışınları etkisini göstermeye başlamıştır. Ayrıca, küçük kan damarlarının da güneşten etkilenmesi ciltte kızarıklar meydana gelmesine neden olmaktadır. Vücudumuzda ve yüzümüzde meydana gelen kahverengi ve gri benek şeklindeki cilt lekelerine “yaşlılık lekeleri” dense de aslında bunlar da güneş ışığı nedeniyle oluşmuş lekelerdir.
Solar keratoz
Bu cilt problemleri, aşırı güneş ışığına maruz kalma sebebiyle, cilt yüzeyinde, genellikle baş, boyun ve ellerde görülen, küçük, kızarık veya kahverengi pullu veya kabuklanmış deri lezyonlarıdır. Açık cilt rengine sahip olan sarışın ve kızıllarda, mavi ve yeşil göz rengine sahip olanlarda bu cilt sorununun oluşum riski daha fazladır. Solar keratozun deri kanserine dönüşme riski olduğundan dolayı bu lezyonlara erken dönemde müdahale edilmelidir.
Çiftçi dudağı
Eğer alt dudaklarınız aşırı derecede zararlı güneş ışınlarına maruz kalırsa “solar keratoz” benzeri lezyonlar oluşabilmektedir. Dudaklarda kuruluk, çatlama ve kabuklanmış lezyonlar ”çiftçi dudağı” hastalığının en belirgin belirtileri olup deri kanserine dönüşebileceğinden tehlikelidir.
Katarakt
Güneş ışığından şapka veya güneş gözlükleri ile korunulmaması durumunda gözün lensinde katarakt oluşumu gerçekleşebilmektedir. Katarakt oluşumu görme problemlerinin meydana gelmesinde etkili olacağından dolayı oldukça tehlikelidir. Hava bulutlu bile olsa, gözleri korumak için güneş gözlüğü veya şapka kullanılmalıdır. Kullandığınız gözlüğün camının güneş ışınlarını önleyici etkisi olması gerektiğini unutmamalısınız.
Skuamoz hücre kanseri
Bu hücre kanseri türü kanayan veya kabuk oluşturan kırmızı bir nodül halinde oluşmaktadır. En sık olarak; burun, alın, kulaklar, göz çevresi, alt dudak ve eller olmak üzere en çok güneş gören yerlerde meydana gelmektedir. Eğer bu kanser hücresini erken dönemde fark edebilirseniz tedavisi mümkündür. Vücudunuzda bu oluşumu gördüğünüz zaman mutlaka bir doktora başvurmalısınız.
Melanom
Bu kanser türü diğer cilt kanserleri kadar sık görülmese de en ciddi ve en öldürücü deri kanseridir. Deri üzerinde koyu renkli bir ben oluşumu veya var olan küçük bir benin sınırlarının genişlemesi durumlarında mutlaka bir cildiye uzmanına danışılmalıdır.
Güneş Işınlarından Nasıl Korunmalıyız
- Özellikle güneş ışınlarının en kuvvetli olduğu saatler olan 10-16 arasında mümkünse güneşe çıkılmamalıdır.
- Güneşe çıkılacaksa, en az 30 dakika öncesinde, 30 faktör ve üzeri koruma düzeyine sahip, ultraviyole A ve B ışınlarını geçirmeyen bir güneş kremi kullanılmalıdır. Krem sürülürken dudaklar ve kulaklar unutulmamalıdır.
- Güneş kremi 2 saatte bir yenilenmelidir. Eğer çok fazla terliyorsanız ya da denize veya havuza girilip çıkıyorsanız güneş kremini belli aralıklarla yenilemelisiniz. Aksi taktirde bir etkisi görülmemektedir
- Ultraviyole ışınları bulutlardan geçebildiği için bulutlu günlerde de güneş yakıcıdır. Bu sebeple, bulutlu günlerde de, güneşli günler gibi koruyucu önlemler alınmalıdır. Dışarı çıkmadan önce süreceğiniz güneş kreminin sizi sağlığınızı olumsuz yönde etkileyecek faktörlere karşı koruduğunu unutmamalısınız.
- Güneş kremi sürmeniz şapka ve gözlük kullanımını ihmal edebileceğiniz anlamına gelmemektedir.
İdeal bir güneş koruyucu nasıl olmalı
- Güneşten koruyan ürünlerin, yüksek miktarda güneş ışınlarını süzen UV-A ve UV-B filtreleri içermesi gerekmektedir
- Deriye yüksek oranda emilimi olmalıdır
- Cildi nemlendirmelidir
- uya, denize, terlemeye, buharlaşmaya, sürtünmeye dayanıklı olmalıdır
- Suya, denize, terlemeye, buharlaşmaya, sürtünmeye dayanıklı olmalıdır
- Kokusuz ve renksiz olmalıdır
- Etki süresi uzun, kullanımı kolay olmalıdır