Çinko Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Çinko Nedir?

Çinko, insan vücudunda bulunan ve sayıları 300’ü aşan farklı enzimin, uygun şekilde işlev gösterebilmesi için gerekli olan temel bir mineraldir.

Dünya’nın kabuğunda en çok bulunan 24. element olma özelliği gösterdiğinden birçok alanda kendine yer edinen çinko, sağlıklı bir insanın vücudunda toplamda 2-3 gram kadar bulunur.

İnsan vücudunda toplam çinko mineralinin %20 kadarı, cilt tarafından muhafaza edilir. Geri kalan kısmı ise; gözün iris tabakasında, tırnaklarda, saçta, kemiklerde ve kaslarda bulunur.

Hücre sağlığından, yaşamsal öneme sahip olan proteinlerin üretilmesine kadar birçok vücut faaliyeti için gerekli olan çinko, bağışıklık sisteminin dengelenmesi açısından da önemlidir. Hem beyaz hem de kırmızı kan hücrelerinin yapısına katılan çinko, genellikle de vücuttaki en dayanıklı kasların yapısına katılır.

Bu mikro-besinin büyük çoğunluğu ince bağırsak tarafından emilir. Daha sonra karaciğere taşınarak buradan da bütün vücuda dağılır.

 

Çinkonun Faydaları

• Çinko, vücuttaki serbest radikallerin atılmasını sağlayarak deri elastikiyetini korur.
• İnsan için en Önemli 100 Enzim grubunda yer alan çinko; protein ve karbonhidratların metabolik faaliyetlerinde, insülin üretiminde ve bağışıklık sisteminin gelişmesinde rol oynar.
• Cilt, böbrek sağlığı, göz, karaciğer, pankreas ve kemik sağlığı açısından destekleyici özelliktedir ve bu gibi organların dokularında bulunur.
• Vücutta kanser oluşum riskini önemli derecede azaltır. Bunun sebebi bu mineralin hücresel çoğalmasıdır. Ayrıca, bağışıklık sisteminin işlevindeki rolünden dolayı zararlı hücrelerin atılmasını da sağlar.
• Çinko, kemiklerin ve üreme organlarının oluşumu ve mineralizasyonunda büyük rol oynadığı için çocukların gelişiminde de önemli bir faktördür.
• Kemik erimesinin tedavisi ve dişlerdeki plakların temizlenmesi için de gereklidir. Gözde sarı nokta hastalığına karşı savaşır. Koku ve tat alma duyularını geliştirir.
• Dokularda bakır birikimini engelleyerek Wilson hastalığını tedavi eder. Kadınlarda östrojen salgılanmasını sağlar ve insülin direncini düzenler.
• Besinlerin emilimine yardım ederken, mide asidini dengeler ve ishali azaltır. Sinir sistemini geliştirir.
• Kandaki asit-baz dengesini düzenler. Karaciğeri korur. Kulak çınlamasını azaltır.
• Çinko testosteron hormonunun bir türevinin üretimini kısıtlar. Bu hormonun yüksek dozda salgılanması prostat kanserine yol açabilir.
• Kandaki kolesterol ve trigliserid seviyesi yüksek olan kişiler arterlerini temiz tutmak için çinko yönünden zengin yiyecekler tüketmelidir. Ayrıca geçmişine kalp krizi ve diğer kardiyovasküler problemlerden biri olan hastalara da önerilir.
• Vücuda zararlı hücrelerin girmesini engeller ve girse bile bu hücrelerin etkisiz hale gelmesini sağlar. Aynı zamanda yaraların iyileşmesini hızlandırır. Viral ve bakteriyel birçok hastalığın iyileşmesinde rol alır.
• Yaraların daha hızlı iyileşmesini sağladığı gibi çinko aynı zamanda derinin gelişmesinde ve güçlenmesinde de rol oynar.

Çinko Tüketimi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Karides, istiridye, balık, et, karaciğer, buğday tohumu, kabak çekirdeği, ayçiçeği çekirdeği, tüm tahıllar, ceviz, badem, yumurta, peynir ve süt çinko içeren yiyecekler arasındadır.

Proteinli besinlerle alınan çinko vücut tarafından daha iyi emilirken, yüksek oranlarda lifli gıda tüketimi çinko seviyesini azaltabilir. Bunun sebebi, lifli bitkisel gıdalardaki fitat maddesinin çinkoya bağlanması ve etkisiz hale getirmesidir.

Vejetaryen diyetlerde çinko eksikliği çok yaygındır ve temel olarak yüksek tahıl içerikli vejetaryen diyetlerde bulunan ve organik asitlerden oluşan fitatlardan kaynaklanır. Bu fitatlar çinkoyu tutar ve emilemez hale getirir. Dolayısıyla vejetaryenlerin çinko takviyeleri kullanması önerilir.

Çinko vücutta iyileşmeyi destekleyebilir ve grip ve soğuk algınlığı belirtilerine karşı mücadelede kullanılabilir. Grip veya soğuk algınlığında çinko takviyesi almanız daha hızlı iyileşmenize yol açabilir. Bu aynı şekilde boğaz ağrısında ve cilt yaralanmalarında da meydana geldiği bilinen durumdur.

Çinko vücudun enfeksiyon ve hastalıklara karşı anahtar savunması olan, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardım eder.

Çinko Eksikliği Durumunda Meydana Gelenler

• Günlük çinko ihtiyacı cinsiyete ve yaşa göre değişkenlik gösterir. Bebeklerde günlük olarak çinko ihtiyacı 7 mg, çocuklardaki günlük çinko ihtiyacı 11 mg, yetişkinlerdeki günlük çinko ihtiyacı ise 15 mg’dır.
• Bu oranlardan daha az çinko vücuda alındığında, saçlar cansız ve soluk olur. Saç dökülmesi meydana gelir.
• Cilt matlaşır ve ten renginde fark edebilecek düzeyde renk değişimi meydana gelir. Bazı cilt hastalıklarının oluşumu hızlanır.
• Çinko yetersizliği durumunda tırnaklar hem çok yavaş uzar hem de kolay kırılır.
• Karaciğer ve böbreklerin çalışma fonksiyonu zayıflar ve sürekli yorgunluk hissi yaşanabilir.
• Pankreas yeterli çalışmadığı için şeker metabolizmasında aksaklıklar olur.
• Yaralar çok geç iyileşmeye başlar ve vücutta ödem birikme oranı artar.
• Tat alma duyusunda bozukluk olacağı için yenilen besinlerden tat alınmamaya başlar.
• Yetersiz çinko alımında üreme hormonlarında bazı hormonların üretiminin kısıtlanması sonucu aksaklıklar meydana gelebilir.
• Yetersiz derecede çinko tüketmek aşırı strese neden olur. Stres arttıkça da idrarla çinko yıkımı artar ve çinko eksikliği katlanarak büyür.